Greveniti.blogspot.gr - Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΓΡΕΒΕΝΙΤΙΟΥ

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

Γεννητούρια!




Γρεβενίτι: Η βρύση στο Χάνι

Ο Δημήτρης Φάφας, γιος του Τάσου Φάφα και εγγονός του αείμνηστου Μήτσιου Φάφα, και η Δήμητρα Βουκάντζη απέκτησαν μια χαριτωμένη κορούλα.
Ο ΜΑΣ και το "ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ" τούς εύχονται να ζήσει η κορούλα τους και να είναι καλότυχη!
Θερμές ευχές στον παππού Τάσο Φάφα, στη γιαγιά Μαρία  και στη θεία Σάσα!  

Αφιερωμένη στο μωρό: Γρεβενίτι, η Λίμνη με τα νούφαρα


Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

O Τριάδης στην ΑΕΚ;




Βασικός στη SKODA ΞΑΝΘΗ και με καλή απόδοση στα τελευταία παιχνίδια ο συγχωριανός μας Παναγιώτης Τριάδης! Μάλιστα στον αγώνα με τον ΠΑΟ πέτυχε ένα πολύ ωραίο γκολ! 
Σύμφωνα με πληροφορίες από αθλητικές εφημερίδες ο Παναγιώτης έχει υπογράψει στην ΑΕΚ!
Το "ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ" τού εύχεται "εις ανώτερα"!

Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014

Το γεφύρι της Κούρτιας






Το γεφύρι «Κούρτιας» βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι της Θεοτόκου Βουτσάς, στοΓρεβενίτι Ζαγορίου και γεφυρώνει τον ποταμό Βάρδα, παραπόταμο του Αράχθου.
Το γεφύρι λέγεται ότι πρωτοκτίστηκε τους βυζαντινούς χρόνους, την εποχή περίπου που κατασκευάστηκε και η γειτονική Μονή Βουτσάς (7ο αιώνα μ.Χ).
Το γεφύρι που βρίσκεται σε άριστη κατάσταση έχει δύο τόξα, ένα μεγάλο, το κύριο που το μήκος του είναι 19 μέτρα και ένα μικρότερο. Επίσης και στις δυο πλευρές του υπάρχουν ανακουφιστικά τόξα.
Στο καλντεριμωτό κατάστρωμα του, υπάρχει  και από τις δυο πλευρές πέτρινο στηθαίο.
Το γεφύρι βρίσκεται στο πέρασμα της μονής με το γειτονικό χωριό Δόλιανη.

Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014

Το ψωμί και τα παράξενα...


Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ


Εύθυμα & σοβαρά...

Η οκά καταργήθηκε(1959) επί κυβερνήσεως Κων. Καραμανλή, τ. προέδρου της Δημοκρατίας και έγινε η οκά κιλό, χωρίς μείωση –δυστυχώς- των τιμών στα είδη, γι’ αυτό έμεινε και στο λαό «η οκά κιλό», άλλη απάτη κι αυτή. Το παράδοξο είναι πως το κιλό των (1.000) χιλίων γραμμαρίων δεν ισχύει σήμερα σε όλα τα είδη και θα αναφερθώ εδώ στο περιβόητο ψωμί που είναι βασική τροφή από αρχαιοτάτων χρόνων για τον άνθρωπο.
*  Κάθε φορά που πάω στο φούρνο της γειτονιάς μου να πάρω το καρβέλι μου, θυμάμαι την παροιμία που έλεγε ο παππούς μου ο παπανικόλας: «Απ’ όλα τα μυρωδικά κάλλιο μυρίζει ο φούρνος κι απ’ όλα τα λαλούμενα κάλλιο λαλάει η πλόσκα». (Η πλόσκα είναι μικρό δοχείο σαν μεταλλικό παγούρι που βάζαμε παλιότερα κρασί ή τσίπουρο και πίναμε απ’ ευθείας από το στόμιο της. Τα γράφω αυτά για τους νεότερους που δεν την έχουν γνωρίσει).
Ο Ηπειρώτης με θρησκευτικό σεβασμό αναφέρει το ψωμί. Δεν λέει «βάλαμε τραπέζι να φάμε», αλλά «κάτσαμε να φάμε ψωμί».
Μικρό παιδί, δασκαλοπαίδι ήμουνα και όταν μαλώναμε δίναμε όρκο στο ψωμί. Μα το ψωμί λέγαμε, δεν φταίω εγώ, μα το ψωμί, δεν τον κτύπησα εγώ, μα το ψωμί, αυτός με έσπρωξε, κ.α. λέγαμε στο δάσκαλό μας. Δεν λέγαμε μα τον Θεό, μα την Παναγία, μα το Χριστό, ή μα τον άγιο τάδε...
Μεγάλος αριθμός Ηπειρωτών τα παλιότερα χρόνια ήταν φουρναραίοι και αρτεργάτες προ παντός από την περιοχή των Κουρεντοχωρίων. «Τον άρτον ημών τον επιούσιον, δος ημίν σήμερον», μας λέει το πάτερ ημών, ο δε κύριος ευλόγησε τον σίτον, οίνον, και έλαιον.
Εγώ θα έβαζα μετά τον σίτον το βλογημένο το λάδι και μετά τον οίνον, αλλά, φαίνεται ο κύριος, θα’πινε κι αυτός κανένα... ποτηράκι γιατί κι αυτό ευφραίνει καρδίαν. Ψωμί και λάδι τα περνάς μια χαρά, γιατί σε πολλά παιδάκια το πρωί τους βάζανε οι γονείς λαδάκι στο πιάτο και βουτάγανε μια φέτα ψωμί και πηγαίναν στο σχολείο.
Άλλο είναι το θέμα που θα ασχοληθώ στη συνέχεια. Έμαθα από το δάσκαλό μου πως η οκά έχει 400 δράμια και το κιλό 1.000 γραμμάρια σαν μονάδα βάρους που έχουμε σήμερα.
Όταν λέμε τη λέξη πείνα, ή υπάρχουν λαοί που πεινούν δεν εννοούμε ότι πεινούν από χόρτα, φρούτα, γλυκά, καρπούς και άλλα, αλλά λείπει το βλογημένο ψωμί. Το ψωμί μας από τι παρασκευάζεται όλοι το γνωρίζουμε, εκτός και αν υπάρχουν και σήμερα... Μαρίες Αντουανέτες όπως εκείνη που είπε στους συγκεντρωμένους έξω από το παλάτι που φώναζαν για ψωμί, «γιατί δεν τρώνε παντεσπάνι;».
Και τώρα η ευθύνη της πολιτείας. Ποιοι ήταν αυτοί οι «έξυπνοι» που σοφίστηκαν αυτή την αδικία –ειδικά στο ψωμί- με το να μετατρέψουν το κιλό από (1.000) χίλια γραμμάρια σε 750;
Διάβασα πως συζητείται αύξηση της τιμής του ψωμιού. Με το δίκιο τους οι αρτοποιοί να πετύχουν στους αγώνες τους, γιατί αυτό παρατηρείται και σε άλλα είδη. Το παράπονο όμως του καταναλωτή είναι αλλού. Γιατί η πολιτεία θέσπισε νόμο και μετέτρεψε το κιλό μειώνοντάς το μόνο στο ψωμί;
Γιατί λένε κάνει φύρα, τι θα πει αυτό; Τα κουλούρια, παξιμάδια, βουτήγματα και ό,τι άλλο παρασκευάζεται από τους αρτοποιούς πουλιέται με μειωμένο βάρος; Μήπως τα φρούτα, τα όσπρια, το κρέας και εκατοντάδες άλλα προϊόντα από τη συγκομιδή μέχρι την κατανάλωση δεν έχουν απώλεια βάρους;
Μεγάλη πολύτεκνη και φτωχή οικογένεια να ζητά τέσσερα κιλά ψωμί και να της δίνουν –νόμιμα βέβαια- τρία κιλά και αν είναι και τρία γιατί η ζυγαριά στους φούρνους έπαψε να χρησιμοποιείται, εκτός από ζύγισμα κουλουριών και ό,τι άλλο παρασκευάζεται από αυτούς.
Η κατανάλωση του ψωμιού γίνεται από τα μεσαία και χαμηλά στρώματα του λαού και όχι από τους πλούσιους, γιατί αυτούς δεν τους ενδιαφέρει ούτε το βάρος, αλλά, ούτε και η τιμή του, άλλωστε αυτοί δεν τρώνε σχεδόν καθόλου ψωμί.
Παλιότερα το ψωμί ζυγίζονταν πριν καταργηθεί η οκά. Εάν το ψωμί ήταν λίγο λειψό με το μαχαίρι ο φούρναρης σου’κοβε από άλλο καρβέλι «τσόντα» και το συμπλήρωνε. Εάν ήταν υπέρβαρο δεν το’κοβε, σου’λεγε μόνο «άντε πάρτο δεν πειράζει είναι λίγο βαρύτερο από τα 400 δράμια», ποτέ δεν σου αφαιρούσε από το καρβέλι την οκά. Οι περισσότεροι στο δρόμο τρώγαμε ψωμί τις «τσόντες» μέχρι το σπίτι.
Απάντηση δεν πρόκειται να πάρω από κανέναν, γι’ αυτό τελειώνω εδώ με δυο λόγια στους αρτοποιούς: Δεν έχω τίποτα με τους ανθρώπους, τη δουλειά τους κάνουν, για το μεροκάματο αγωνίζονται γιατί εδώ που τα λέμε το ψωμί σήμερα είναι το πιο φθηνό σε σύγκριση με άλλα είδη. Το κακό ξεκινά από πιο πάνω. Εάν δοθεί αύξηση στο ψωμί θα την δεχτούμε, γιατί με 1,80 ευρώ το κιλό που έχει σήμερα δεν πίνεις ούτε καφέ στο καφενείο της γειτονιάς σου.
Δεν γράφω περισσότερα σεβόμενος και το χώρο της εφημερίδας που θα με φιλοξενήσει. Και τώρα κλείνω με δυο λόγια να γελάσουμε και λίγο, με την ιστορία του Καραγκιόζη που είπε στο φούρναρη:
-Δικά σου είναι όλα τα ψωμιά; Τι κάθεσαι; Δεν τα τρως;
Αλλά έγινε πραγματικά η ιστορία μ’ έναν απλοϊκό χωριάτη που όταν ήρθε στα Γιάννινα κι είδε το φούρνο με πολλά ψωμιά είπε στο φούρναρη: Θα’ χεις μεγάλη φαμίλια!
(Αυτά από το βιβλίο Τ’ ΑΝΟΙΧΤΑ του γιατρού Τάσιου Παπαγγέλη)

(Από την εφημερίδα των Ιωαννίνων: ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ, 12/1/2014)

Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2014

Κλαρίνο

ΚΛΑΡΙΝΟ: Το βασικό όργανο της δημοτικής μας παράδοσης
Η ιστορία του και οι πρώτοι Ηπειρώτες κλαρινοπαίχτες

Γράφει ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ*

k1Εάν όλες οι περιοχές της Ελλάδας έχουν να επιδείξουν πλούσιο υλικό από Δημοτική Μουσική και Τραγούδια, η Ήπειρος κατά κοινή ομολογία όλων, ξεχωρίζει ιδιαίτερα σ' αυτόν τον τομέα. Τα ηπειρωτικά τραγούδια διακρίνονται και διά την ποικιλίαν των καθώς και διά την εκφραστικότητά των. Το κύριον όργανον που ερμηνεύει τα Δημοτικά μας Τραγούδια είναι αναμφισβήτητα το Κλαρίνο. Το κλαρίνο όμως είναι όργανο Ευρωπαϊκό. Πώς επεκράτησεν; Ποιοί ήταν οι πρώτοι Κλαριτζήδες; Ποια είναι η Ιστορία του; Να ποια είναι τα ερωτήματα που αμέσως περιληπτικά θα απαντήσουμε:
Το Κλαρίνο ανήκει εις την κατηγορίαν των Πνευστών Οργάνων. Είναι όμως ο Αυλός το αρχαιότατον όργανον αυτής της κατηγορίας, που αναφέρεται εις την ΙΛΙΑΔΑ του Ομήρου γραφείσα περί το 850 π.Χ. που αποτελεί το πρώτο βιβλίο της Ελληνικής ιστορίας αλλά και το πρώτο βιβλίο και της ανθρωπότητας συνάμα. Πρώτος εξερευνητής του Αυλού φέρεται ο Παν κατά την αρχαιότητα, ο οποίος αφού συνάρμοσε 7-9 καλάμια κατασκεύασε το αποκαλούμενον από αυτόν «Σύρριγξ του Πανός». Ο Παν ήτο ο αρχαίος Θεός των ορέων και των δασών, των απόκρημνων βράχων των βαθυσκιών κοιλάδων και των απόκρυφων σπηλαίων.

Είδη Αυλών ήσαν ο Μόναυλος ή Μονοκάλαμος, ο άσκαυλος (ασκί-αυλός κοινώς Γκάιντα) ή Πλαγίαυλος ο οποίος έφερε και γλωσσίδα και ο Δίαυλος που αποτελείτο από δυο παράλληλους Αυλούς. Την επί των Αυλών αρμονίαν εφήρμοσεν πρώτος ο εκ Θηβών Πρόναος τον τρίτον π.Χ. αιώνα κατά τον Ιστορικόν Παυσανίαν, «πρώτος επενόησεν αυλούς Πρόναος εις άπαν αρμονίας έχοντας επιτηδείως πρώτος δε διάφορα ες τοσούτον μέλη υπ' αυτοίς ηύλησε τοις αυλοίς».

k3Από τους αρχαίους χρόνους μέχρι το 1690 μ.Χ. εις την κατηγορίαν των πνευστών οργάνων είχε επικρατήσει ο Αυλός με διάφορες παραλλαγές και επαίζετο από τους μουσικούς που ονομάζονταν Αυλητές αν ήσαν άνδρες και Αυλητρίδες αν ήσαν γυναίκες. Παραλλαγές αυλού ήσαν η Φλογέρα, η Τσαμπούνα, η Πίπιζα, η Τζαμάρα, η Γκάιντα και άλλα.
Το έτος 1690 εμφανίζεται το Κλαρίνο ή Ευθύαυλος όπως λέγεται στην ελληνική γλώσσα. Εφευρέτης του κλαρίνου φέρεται να είναι ο Γερμανός Ιωάννης Χριστόφορος Ντέννερ από τη Νυρεμβέργη. Η εφεύρεσή του ήταν αποτέλεσμα επεξεργασίας που έκανε επάνω στο γαλλικό μουσικό όργανο που ονομάζετο Chalumeau. To όργανο αυτό το Chalumeau σύμφωνα με πηγές από τις γαλλικές εγκυκλοπαίδειες είναι λέξη ελληνική. Και το Chalumeau είναι η λέξη Κάλαμος. Ο Κάλαμος δε ήτο όργανον μουσικόν της οικογενείας των Αυλών και αυτός. Να λοιπόν που και το κλαρίνο έχει κάποιες ρίζες ελληνικές.

k4Στην ουσία όμως είναι ευρωπαϊκή επινόηση που έκανε ο Γερμανός Ντέννερ και αφού συμπληρώθηκε από τους Στάντλερ, Μύλλερ και το Γάλλο Κλοζέ (1730), κατέληξε στο σημερινό ωραίο όργανο. Πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι αν και το κλαρίνο ανακαλύφθηκε το 1690, δεν επεκράτησε αμέσως ως όργανο εις την Ευρώπη. Εσυνηθίζετο η χρήσις του Chalumeau και πρέπει να φθάσουμε μέχρι το έτος 1750, για να βρούμε κλαρίνα να παίζουν σε ευρεία κλίμακα στις ευρωπαϊκές Συμφωνικές Ορχήστρες. Εις ό,τι αφορά την χώρα μας τα πράγματα εβράδυναν ακόμη πιο πολύ.
Πότε και πώς όμως εμφανίστηκε στην Ελλάδα και συνδέεται τόσο αρρήκτως με την ελληνική δημοτική μουσική μας; Απάντηση ιστορική με το πως εισήχθη εις την Ελλάδα δεν υπάρχει. Είναι όμως αναμφισβήτητα αληθές ότι τα πρώτα κλαρίνα παίχτηκαν στην Ήπειρο και μάλιστα στα Σεράγια και τα Χαρέμια των Πασσάδων των Μπέηδων και των Αγάδων από Έλληνες μουσικούς που ονομαζότανε με μια λέξη Κουμπανία. Βιολί, λαούτο, ντέφι με αρχηγό τον κλαριτζή ήταν τα μέλη της κουμπανίας. Επαίζετο επίσης και εις τους ελληνικούς γάμους.

k5Πριν όμως εμφανιστεί το κλαρίνο ως όργανο κατά τις διασκεδάσεις και τους γάμους, αρχικά επαίζετο στην Ήπειρο στις στρατιωτικές μπάντες, δηλαδή στις στρατιωτικές φιλαρμονικές.
Πρέπει όμως να κυριολεκτίσουμε. Και πρέπει να ειπούμε ότι τα πρώτα κλαρίνα ακούστηκαν στο Σεράι του Αλή Πασά στα Γιάννενα. Πηγή αυτής της θέσεως μας την παρέχει έμμεσα ο Γάλλος ιστορικός Φραγκίσκος Πουκεβίλ ο οποίος ήτο Πρόξενος της Γαλλίας στα Γιάννενα από το 1805 έως το 1815. Κατά τους πολυάριθμους διαλόγους που είχε με τον Αλή Πασά, ο Αλή Πασάς, όπως ο ίδιος του αποκαλύπτει και του λέγει, ήτο μουσικός και έπαιζε Λύρα. Η σχετική παράγραφος που επιβεβαιώνει τούτο είναι η εξής, από το πολυσέλιδον και πολύκροτο έργον του, Παλιγγενεσία της Ελλάδος, που δημοσιεύτηκε εις το Παρίσι και εις την γαλλική γλώσσα το 1825, με τίτλο Regeneration de la Grece:
...et guand j' allais aux noces de mes amis, j' etais le premier joueur de lyre de cent lieues a la ronde; j' aurais defie les plus habiles a la danse, a la lutte; mais ce temps ne reviendra plus, etuje n' apercois a lʼ autre bout de L· vie que des chagrins de familla, des orages, et qui sait?...
...και όταν πήγαινα στο γάμο των φίλων μου, ήμουν ο πρώτος οργανοπαίχτης της Λύρας που ακουγότανε σε εκατό χιλιόμετρα, οι καλλίτεροι χορευταί απόφευγαν να τα βάλουνε μαζί μου καθώς και οι πιο καλοί παλαιστές. Αυτοί δε οι καιροί δυστυχώς δεν ξανάρχονται ποτέ και σήμερα δεν βλέπω παρά μόνο καημούς, θύελλες και ποιος ξέρει τι άλλο...;

k6Η ιστορική πηγή αυτή του Πουκεβίλ αφ' ενός, αφ' ετέρου δε οι άριστες και μεγάλες εμπορικές συναλλαγές που είχεν ο Αλή Πασάς με την Ευρώπη (Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Αυστρία) εδραιώνουν την θέσιν μας, την Ήπειρον ως πρωτοπόρος του κλαρίνου και την καθιστούν ακράδαντον.
Μετά την Ήπειρο, που ως χρονολογία εμφανίσεως του πρέπει να δώσουμε λίγο πριν το 1800, το κλαρίνο διοχετεύτηκε στην Θεσσαλία, Μακεδονία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησο και Θράκη. Στην Αθήνα, σύμφωνα με τις αξιόλογες έρευνες επί του κλαρίνου της συγγραφέως Δέσποινας Μαζαράκη, ήτανε όχι μόνο άγνωστο το κλαρίνο και ασύνηθες, αλλά η χρήσις του ήτο απαγορευμένη μάλιστα μέχρι το 1925. Σήμερα αυτό ασφαλώς φαίνεται απίστευτο αλλά έτσι είχαν τα πράγματα.
Κατά συνέπεια οι εικασίες ορισμένων συγγραφέων ότι το κλαρίνο εισήχθη εις την Ελλάδα εξ Ανατολών δηλαδή από την Τουρκία δεν ευσταθούν.
Αυτή η εικασία θα ητο αληθής εις περίπτωσιν που το κλαρίνο ήτο διαδεδομένο εις τις περιοχές μας που γειτνιάζουν με την Τουρκία, ήτοι Θράκη, Νησιά Αιγαίου, Κρήτη και Κύπρος. Σ' αυτές τις περιοχές όπως προείπαμε ακόμη και σήμερα το κλαρίνο είναι άγνωστο.


k8Η εξ ανατολών θεωρία της εισαγωγής του κλαρίνου κατά συνέπεια δεν έχει ουδεμία βάση και καταπίπτει.
Στη Θράκη αλλά και στη Μακεδονία, τα πρώτα μουσικά όργανα που εχρησιμοποιούντο ήταν η γκάιντα (ο αρχαίος άσκαυλος) και τα δυο "ιερά" όργανα των Αναστενάρηδων, ήτοι η παλιά αχλαδόσχημη Λύρα με το νταούλι. Στα νησιά του Αιγαίου, Κρήτη και Κύπρο επικρατούσε το βιολί και η λύρα. Το κλαρίνο και σήμερα ακόμη εκεί είναι σχεδόν άγνωστο. Παράλληλα πρέπει να αναφερθούμε ότι ο πιο αντιπροσωπευτικός χορός της Ελλάδας, δηλαδή ο τσάμικος χορός έχει ως πατρίδα την Ήπειρο. Πρωτοξεκίνησε από την Θεσπρωτία κοινώς Τσαμουριά, όπου Τσάμικο, ήταν το είδος χορού που χορευότανε από τους Θεσπρωτούς ή Τσάμηδες όπως τους ονομάζαμε παλαιότερα. Τοιουτοτρόπως παρατηρούμε ακούγοντας τα ηπειρωτικά κλαρίνα να είναι πιο ηδύλαλα, γιατί έχουν μεγαλύτερο βάθος παίζοντας συχνά σε χαμηλές μουσικές κλίμακες πράγμα που δεν απαντάται ούτε στα ρουμελιώτικα ούτε στα πελοποννησιακά κλαρίνα.
Αφού η Ήπειρος είναι η πρωτοπόρος περιοχή του κλαρίνου στην Ελλάδα ας δούμε ποιοι ήταν και οι πρωτεργάτες μουσικοί του κλαρίνου:
Οι ΠΡΩΤΟΙ ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ ΚΛΑΡΙΝΟΠΑΙΧΤΕΣ ΑΝΕΥ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΩΣ
Περιοχή Κουρέντων
Χωρίον Ζελίστα
σήμερα Φωτεινό
Αντώνης Καμψής ή Χαλκιάς
ολίγο πριν το 1800
Μήτρος Χαλκιάς 1841
Πολυχρόνης Χαλκιάς 1867
με πέντε γιους ήτοι:
Μήτσιος Χαλκιάς 1900
Νικόλαος Χαλκιάς 1904
Φώτης Χαλκιάς 1907
Κυριάκος Χαλκιάς 1910
Τάσος (Αναστάσιος Χαλκιάς 1916)
Λάμπρος Χαλκιάς 1869
Με δυο γιους κλαρινοπαίχτες

Περιοχή Κόνιτσας
Θώμος Αναστασίου
αμέσως μετά το 1800
Παυλής Τσούτας 1834

Περιοχή Πωγωνίου
Θανάσης Μπατζής
αμέσως μετά το 1800
Νικόλαος Μπατζής 1863
Κώστας Μπατζής 1910 (γνωστός με το παρατσούκλι Κουλός)

Δελβινάκι
Ντάλλας Λάμπρος μετά το 1800
Γιώργος Ντάλλας 1850

Κωμόπολη Ζίτσα
Ήκμασε και ακμάζει η Σκλήθρα των Καψάληδων
Οι αδελφοί: Πολυχρόνης Καψάλης 1880, Σταύρος Καψάλης 1881 Στη συνέχεια αλλά μετά το 1950 εμφανίζονται στις ηχογραφήσεις Σταύρος Καψάλης (γιος του Πολυχρόνη Καψάλη), Γρηγόριος Καψάλης (γιος του μουσικού Αλέξανδρου Καψάλη ο οποίος Αλέξανδρος Καψάλης ήταν γνωστός με το παρατσούκλι κυρίως Λέτσιος).

Από το Χλωμό Πωγωνίου
Δημήτριος Μέτσιος 1850
Σπύρος Μέτσιος 1870
Λάμπρος Μέτσιος 1910
Πέτρος Τσιόκανος 1910
Ράμος (από την Αυλώνα) 1900 με δυο γιους τον Σκεντέρη και Πέτσιο 1915.
Κώτσιος Μίλιας από τις Σχωριάδες 1910.
Γιώτης Ζώτος 1930 από τη Σωπική.

k7Στο Σεράι του Αλή Πασά (γύρω στο 1800) περίφημος βιολιστής ήταν ο Ηπειρώτης Λάλος Φάκος από την Βελτσίστα.
Όπως είναι γνωστό η ανακάλυψη του γραμμοφώνου ή φωνογράφου έγινε από τον Edisson το 1877. Οι πρώτες δε ηχογραφήσεις των ελληνικών τραγουδιών δεν έγιναν στην Ελλάδα, αλλά στην Αμερική από το 1915-1925. Μετά δε το 1925 άρχισαν να ηχογραφούνται τραγούδια στην Ελλάδα.
Οι πρώτοι Έλληνες κλαρινοπαίχτες στην Αμερική ήταν οι εξής από τα διάφορα αρχεία που συλλέξαμε της περιόδου 1915-1925 που έκαμαν ηχογραφήσεις ήτοι:
Νίκος Σουλεϊμάνης
Γ. Κυριακάτης
Αθανάσιος Βρούβας, μάλλον από την Ήπειρο.
Ν. Ρέλλιας
Γιάννης Μακεδόνας
Κώστας Γκαντίνης, μάλλον από την Ήπειρο.
Περικλής Χαλκιάς (πρόκειται για τον πατέρα του γνωστού σήμερα Ηπειρώτη κορυφαίου κλαρινοπαίχτη Πέτρου Λούκα Χαλκιά.

ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ ΚΛΑΡΙΝΟΠΑΙΧΤΕΣ ΜΕΤΑ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1925-1950

Νικόλαος Χαλκιάς μετά το 1930, Ηλίας Λήτος, Πολύχρονης Λήτος, Μ. Χαρίσης, Χρίστος Μπούρμπος, Κίτσιος ή Χρίστος Χαρισιάδης, Θύμιος Καρκανάκης, Δημήτρης Χαλκιάς, Μάνθος Χαλκιάς, Χρήστος Παπακωνσταντίνου, Ανδρέας Φάκος, Αναστάσιος Χαλκιάς

ΔΙΑΣΗΜΟΙ ΚΛΑΡΙΝΟΠΑΙΧΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1925-1950

Νίκος Καρακώστας, Απόστολος Σταμέλος, Γ. Κυριακάτης, Κώστας Γιαούζος, Νίκος Ρέλλιας, Γιώργος Ανεστόπουλος, Χαράλαμπος Μαργέλης, Χρήστος Μαργέλης, Βάιος Μαλλιάρας, Παναγιώτης Κοκοντίνης, Ιάκωβος Ηλίας, Βασίλης Σαλέας, Γιάννης Βασιλόπουλος. Αλέξης Ζούμπας, Ηπειρώτης βιολιτζής όμως. Ηχογραφούσε στην Αμερική από το 1915-1930. Ο Αλέξης Ζούμπας συνόδευε πάντοτε στο βιολί την πρώτη Ελληνίδα τραγουδίστρια Μαρίκα Παπαγκίκα από τη νήσο Κω, η οποία ηχογράφησε από το 1918 περί τα 200 τραγούδια στην Αμερική, σε διάστημα 10 ετών (μέχρι το 1930).
Δημήτριος Αραπάκης 1890-1970. Κορυφαίος τραγουδιστής, έπαιζε σαντούρι από την Πρέβεζα. Άρχισε να ηχογραφεί τραγούδια από το 1928 περίπου στην Ελλάδα σε δίσκους 78 στροφών. Επίσημα ελέγετο Δημήτριος Καλλίνικος-Τσούσης.
Μετά τo 1950 υπάρχει πλήθος από Ηπειρώτες διακεκριμένους οργανοπαίχτες του κλαρίνου. Το θέμα είναι συνεπώς τεράστιο, δεν δύναται να αποτελέσει αντικείμενο του παρόντος κεφαλαίου μας.

Ο κ. Γρ. Καλογερόπουλος εκ Σκλίβανης και Βαρλάμης, Συγγραφέας, είναι Δρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, μόνιμα εγκατεστημένος στο Παρίσι.
Από την ιστοσελίδα http://www.melwdos.com

Τρίτη 14 Ιανουαρίου 2014

Γεννητούρια!


Λεπτομέρεια από βρύση του Γρεβενιτίου 
                    
Στις 17/12/13 ο Ράπτης Γιώργος, γιος του Θεμιστοκλή και της Πίτσας, και η Αγγελική Ζαρκάδα έφεραν στον κόσμο ένα υγιέστατο κοριτσάκι.
Ο ΜΑΣ και το ¨ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ" τούς εύχονται να τους ζήσει και να είναι καλότυχο.

Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014

Το κοινό του... e-ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ


ΚΑΙ    ΒΑΛΕ...!

Την εβδομάδα 2 Ιανουαρίου-9 Ιανουαρίου οι  επισκέψεις από συγχωριανούς και φίλους στο "ΓΡΕΒΕΝΙΤΙ" ήταν:
  • ΕΛΛΑΔΑ           419 
  • ΡΩΣΙΑ                 51
  • ΗΠΑ                    36
  • ΓΕΡΜΑΝΙΑ        31
  • ΠΟΛΩΝΙΑ            9
  • ΒΕΛΓΙΟ                8
  • ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ      8
  • ΚΑΝΑΔΑΣ           6
  • ΟΥΚΡΑΝΙΑ         5
  • ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ        2
  • ΒΙΕΤΝΑΜ            2
  • ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ        1

Ευχόμαστε σε όλους τους "επισκέπτες"
 ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΕΥΤΥΧΙΣΜΈΝΟ ΤΟ 2014 
και μακάρι κάποτε να ανταμώσουμε με όλους σας!
Σιούλας  Γιάννης
 Κάτσαρης  Θανάσης 

Υ.Γ. Αν και γνωρίζουμε πολλούς επισκέπτες από:ΗΠΑ, Γερμανία, Βέλγιο, Αυστραλία, δεν γνωρίζουμε από:Ρωσία, Πολωνία, Ουκρανία κ.λ.π. 
Περιμένουμε από όλους σας ευχές, εντυπώσεις, μηνύματα και ό,τι άλλο νομίζετε!
                                  Με γρεβεντάτικους  χαιρετισμούς
                                            Σ.Γ.  και  Κ.Θ.
Έργο της Νατάσας Χαρόβα




Παρασκευή 10 Ιανουαρίου 2014

Το Γρεβενίτι προπολεμικά

  
Γρεβενίτι: Απόβροχο...!

  Το Γρεβενίτι, στις παραμονές του πολέμου βρίσκεται σε πλήρη άνθιση.
  Όλες οι συνοικίες του, όπως είναι και σήμερα διαμορφωμένες, ήταν πολυάνθρωπες και με πληθώρα παιδιών και νέων ανθρώπων. Κατοικούνταν από διακόσιες περίπου οικογένειες.
  Το αποτελούσαν άνθρωποι με πολύ υψηλή ποιοτική στάθμη, ανεξάρτητα από μορφωτικό ή οικονομικό επίπεδο. Η αρχοντιά ήταν κύριο χαρακτηριστικό των κατοίκων του και σε καμιά περίπτωση δεν σχετιζόταν με οικονομικούς παράγοντες.
  Είχε μια αγορά πολύ καλή και πλήρη για τα δεδομένα της εποχής εκείνης.
    Ξεκινώντας από το Χάνι, που λειτουργούσε και σαν παντοπω-λείο--μαγαζί γενικού εμπορίου-- συναντούσαμε πιο πάνω δεξιά το μαγαζί του Ρούτση. Πιο πάνω αριστερά, το λεγόμενο μαγαζί του Αργύρη αποτελούσε ένα μικρό εμπορικό κέντρο, σύμφωνα και με τη σήμερα κρατούσα αντίληψη. Τσαγκάρικο, μανάβικο, χάνι, μπακάλικο. Απέναντι, το μαγαζί του Τζώρτζη και στο Μεσοχώρι το μαγαζί του μπαρμπα-Χρήστου Μπλέτσου. Στο χασάπικο του Νασιούλη πάντα κρέμονταν ντόπια σφαχτά.
Κάτω δεξιά το μαγαζί του Παναγιώτη  Τζώρτζη
   Στον τομέα της εκπαίδευσης λειτουργούσαν: Νηπιαγωγείο με υπερσύχρονα εποπτικά μέσα διδασκαλίας, Δημοτικό Σχολείο και Ημιγυμνάσιο. Ακόμα λειτουργούσε και οικοτροφείο για ύπνο και φαγητό, από το οποίο πέρασαν πολλά παιδιά των γύρω χωριών.
   Yπήρχε αστυνομία, Δασική Υπηρεσία, Ταχυδρομική Υπηρεσία, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και Τηλεφωνικό Κέντρο. Σε τακτά χρονικά διαστήματα λειτουργούσε περιοδεύον Ειρηνοδικείο.
   Λειτουργούσε Ιατρείο με υπερπλήρες φαρμακείο με δυνατότητα παροχής υγειονομικών υπηρεσιών πέρα από τις παθολογικές και μαιευτικές, μικροβιολογικές και οδοντιατρικές.
   Γεωγραφικό, διοικητικό και πνευματικό Κέντρο το Γρεβενίτι έφερε επάξια τον τίτλο του κεφαλοχωριού.
    Η νεολαία του, σπουδάζουσα ή εργαζομένη, μπορούσε άριστα να ονομαστεί "χρυσή".
   Τρεις νερόμυλοι, μαντάνια και νεροτριβή συμπλήρωναν την αναγκαία υποδομή του.
   Οι οικονομικοί του πόροι προέρχονταν από τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την υλοτομία.
     Όμως η οικονομική του ευρωστία οφειλόταν στην εισροή  συναλλάγματος προερχομένου από τη Ρουμανία και την Αμερική. Κυριότερη όμως πηγή ήταν η Ρουμανία, όπου ανθούσε η εκεί παροικία τού Γρεβενιτίου!
     Πολλά φτωχόπαιδα φθάνοντας στη Ρουμανία σαν "καλφάδες" εξελίσσονταν σε σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες. Οι αγαθοεργίες ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα της οικονομικής ευμάρειας και ο ευγενέστερος στόχος για κάθε μετανάστη.
    Η φημισμένη Τσίπιανη με τους εκτεταμένους αμπελώνες της ήταν γνωστή παντού για το υπέροχο μαύρο κρασί της και είχε εξελιχθεί σ΄ ένα ζωντανό δορυφορικό χωριό του Γρεβενιτίου.
     Ας σημειωθεί ότι σε αρχειακές πηγές της βενετοκρατούμενης, τότε, Επτανήσου, αναφέρονται κάπου, συμπτωματικά, υλοτόμοι από το Γρεβενίτι, οι οποίοι κατέβαζαν στον πλωτό τότε Λούρο--και από εκεί στον Αμβρακικό-- ναυπηγήσιμη ξυλεία.
          
 (Από την εισήγηση του Χρίστου Ρογκότη στο 
"1ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ"
Η λογιοσύνη του ανατολικού Ζαγορίου
το Σάββατο, 23 Ιουνίου 2001
στο Δ.Δ. Γρεβενιτίου)

      

Πέμπτη 9 Ιανουαρίου 2014

Και μια στάλα... ιστορία!

Βρύση  στο Γρεβενίτι

Το κοινό των Ζαγορισίων
Το 1670, οι κάτοικοι όλων των χωριών του Ζαγορίου συνενώθηκαν σε μια μορφή ομοσπονδίας, η οποία ονομαζόταν «Κοινό των Ζαγορισίων» (Νοχαγέ Ζαγόρ). Στο πλαίσιο του θα εξασφαλίσουν σημαντικά προνόμια τα περίφημα «στουρούτια», που θα διαρκέσουν για δυο περίπου αιώνες (μέχρι το 1868). Η εξασφάλιση αυτών των προνομίων στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στην επιρροή πλούσιων Ζαγορισίων οι οποίοι βρίσκονταν στην σουλτανική αυλή. Τα «στουρούτια» προέβλεπαν την αυτονομία και την αυτοδιοίκηση της περιοχής, την απόλυτη ελευθερία στην άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων, την απαγόρευση εισόδου Τούρκων στην περιοχή και την αντικατάσταση του βοινικού με κεφαλικό φόρο.


Η εφαρμογή των προνομίων και η διοίκηση του Ζαγορίου τα χρόνια εκείνα ήταν ευθύνη του γενικού προεστού (ή Ζαγόρ κοτζάμπαση ή βεκίλη του Ζαγορίου), ο οποίος εκλεγόταν για ένα εξάμηνο ή για ένα χρόνο από τους επίσης εκλεγμένους «δια βοής» αντιπροσώπους (βεκίληδες) των χωριών. Ο γενικός προεστός αρχικά διέμενε στο χωριό του, αλλά από το 1750  και μετά στα Ιωάννινα, σε οίκημα του « Κοινού των Ζαγορισίων» ή δικό του (λεγόταν «επιστασία»). Ήταν επιπλέον υπεύθυνος για τη συγκέντρωση των φόρων και την καταβολής τους στο ταμείο της οθωμανικής αυτοκρατορίας, καθώς και για την εκδίκαση ορισμένων υποθέσεων (πλην των ποινικών).

Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 2014

Η κοπή της πίτας του Μ.Α.Σ !

Το πεύκο στολισμένο έξω από το "ΠΕΤΡΙΔΕΙΟ"


Οι πρωτοχρονιάτικες  πίτες του ΜΑΣ 

Οι άντρες...!

Οι γυναίκες...!


                        Ο συγχωριανός και χοροδιδάσκαλος Βασίλης Ράπτης οργανώνει το... μέλλον του Γρεβενιτίου...
                                            ... τα παιδάκια ψάλλουν τα  κάλαντα
...το κόψιμο της πίτας στο...βίντεο!




       Η πρώτη τυχερή, κόρη του Χρήστου Τζώρτζη, που θα φιλοξενηθεί στην τουριστική επιχείρηση του Κων/νου Παπαζώη του Παύλου στο Σταυρό Χαλκιδικής...
μαζί με τη δεύτερη τυχερή, Βασιλεία Κίτσιου, 

 Ο παπα-Χρήστος , ο Δήμαρχος κ. Παπαναστασίου, ο πρώην Δήμαρχος κ. Βασίλης Σπύρου,  ο πρόεδρος του τ.δ. Γρεβενιτίου κ. Λευτέρης Ράπτης, ο αντιδήμαρχος κ. Ρούσκας, η δημοτική σύμβουλος κ. Αγγέλη,  άλλοι προσκελημένοι και συγχωριανοί
  Στη συνέχεια καφεδάκι, τσιπουράκι και κουβέντα στο όμορφα στολισμένο καφενείο  στο Μεσοχώρι...
...και απέναντι το Σχολείο που...κάτι περιμένει!!

Το Βίντεο, ΕΔΩ
 Ευχαριστούμε τον συνδημότη από τις Καρυές και φίλο του Γρεβενιτίου Θανάση Μπαλάσκα για τις φωτογραφίες και το βίντεο.
                                             ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ! 

Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2014

Γρεβενίτι: Η λίμνη με τα νούφαρα

Είναι γωνιές ξεχωριστές. Μικρά θαύματα της φύσης. Γωνιές του τόπου μας. Άλλες γνωστές κι άλλες άγνωστες. Όλες όμως με τη δική τους ξεχωριστή γοητεία. Με τη δική τους ομορφιά.
 Μια τέτοια γωνιά βρίσκεται κρυμμένη στο πανέμορφο Γρεβενίτι. Είναι η λίμνη με τα νούφαρα ή λίμνη του Καπετάνου, που γεμίζει με νούφαρα κάθε χρόνο και αποτελεί ένα μοναδικό θέαμα μέσα στην απέραντη γοητεία του πράσινου.
Η λίμνη βρίσκεται ανάμεσα στο πλούσιο δάσος της περιοχής και μπορεί να εξελιχθεί σε έναν από τους πιο όμορφους προορισμούς στο Γρεβενίτι στο Ανατολικό Ζαγόρι.
Ειδικά προς το τέλος της άνοιξης όταν και ανθίζουν τα νούφαρα η ομορφιά είναι μοναδική.
Μόλις τέσσερα χιλιόμετρα από το Γρεβενίτι, στη διασταύρωση του επαρχιακού δρόμου που οδηγεί στη λίμνη των πηγών Αώου, αξίζει μια στάση.
Ο τόπος θα σας αποζημιώσει. Οι εικόνες, το άρωμα, τα χρώματα. Και σίγουρα αυτή η φορά δεν θα είναι η τελευταία.  
Η ΛΙΜΝΗ ΜΕ ΤΑ ΝΟΥΦΑΡΑ





Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2014

Η πίτα του ΜΑΣ


 Την Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2014 στο "ΠΕΤΡΙΔΕΙΟ" ο ΜΑΣ θα κόψει την πρωτοχρονιάτικη πίτα.
Ο τυχερός που θα βρει το φλουρί θα φιλοξενηθεί μία εβδομάδα από τον συγχωριανό μας Κωνσταντίνο  Παπαζώη του Παύλου  στην τουριστική επιχείρηση που διατηρεί στο Σταυρό Χαλκιδικής.