Αν θέλουμε να προοδεύσουμε,
πρέπει να “γυρίσουμε
πίσω”!
Toυ Γιάννη Σιούλα*
Η παγκόσμια χρηματοοικονομική
κρίση αποτέλεσε απλώς τη βιτρίνα της κατάρρευσης ενός συστήματος, στο οποίο
κυρίαρχη θέση είχε η ανθρώπινη απληστία. Απληστία, που είχε καταλάβει στο
μέγιστο βαθμό τους πλούσιους, σε μικρότερο όμως βαθμό και τους φτωχούς. Υπάρχει
όμως και μια άλλη διαφορά: Η απληστία των φτωχών είναι η αλυσίδα με την οποία
τους δένουν οι πλούσιοι. «Το χρέος και η πείνα είναι τα δύο όπλα που
χρησιμοποιούν οι αφέντες του κόσμου για να υποδουλώσουν τους λαούς, να
εκμεταλλεύονται την εργατική τους δύναμη, τις πρώτες ύλες και τα όνειρά τους»
γράφει ο Ζαν Ζιγκλέρ στο βιβλίο του «Η αυτοκρατορία της ντροπής».
Επειδή
όμως όλοι μιλούν για τους κακούς πλουσίους που εκμεταλλεύονται τους φτωχούς, θα
ασχοληθώ λίγο με την μεσαία και κατώτερη τάξη και για τον τρόπο με τον οποίο
εύκολα έπεσαν στην παγίδα του κεφαλαίου. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ έλεγε: «Για να
σου ανεβούνε στο σβέρκο πρέπει κι εσύ να σκύψεις λίγο».
Αν
γυρίσουμε λίγα χρόνια πίσω οι γονείς μας,
οι οποίοι δεν είχαν προσβληθεί από το μικρόβιο της υπερκατανάλωσης, όταν
αναγκαστικά και σπάνια δανείζονταν ντρέπονταν, εμείς δανειζόμαστε και
…καμαρώνουμε. «Αν δεν χρωστάς, δεν πας μπροστά», μου είπε κάποτε μια
επιχειρηματίας. Είχε δίκιο, αλλά αυτό ισχύει για τους επιχειρηματίες στους οποίους
το δάνειο παράγει κέρδος, ενώ για τους φτωχούς το δάνειο παράγει χρέος. Αφού
εξαπατήθηκαν λοιπόν οι φτωχοί, έτρεχαν στις τράπεζες για τις οποίες νόμιζαν ότι
από αιμοβόρα αρπακτικά είχαν ξαφνικά μεταμορφωθεί σε φιλανθρωπικά ιδρύματα.
Διακοποδάνεια, εορτοδάνεια, δάνειο για ρετιρέ διαμπερέ (πού να ξέρουμε οι
χωριάτες το διαμπερές), δάνειο για αυτοκίνητο (κατά προτίμηση τζιπ), για…,
για…, για ό,τι θέλεις σε 72 δόσεις και
μας οδήγησαν εκεί που έλεγε ο Πασκάλ Μπρυκνέρ: «Με τα δάνεια υποθηκεύουμε το
μέλλον μας».
Ποιος
είχε πλέον λίγα λεφτά στην άκρη, που έλεγαν οι παλιοί; Ελάχιστοι. Αν ψηφιστεί
ένας αντεργατικός νόμος (και έχουν ψηφιστεί πολλοί) μπορούμε να απεργή- σουμε;
Όχι, γιατί καραδοκούν οι δόσεις για τις τράπεζες.
Αυτή
η κρίση πρέπει να είναι και μια διαδικασία γέννησης μιας καινούργιας
συνείδησης, μιας καινούργιας στάσης των φτωχών. Οι πλούσιοι δεν έχουν λόγο να
αλλάξουν ή αλλάζουν πιο δύσκολα. Οι φτωχοί είναι ευκαιρία να φιλοσοφήσουν και
να γίνουν πλούσιοι σε στάσεις ζωής. Στάσεις ζωής που έχουν να κάνουν με την
προστασία του περιβάλλοντος και την αντικατανάλωση.
Ας
θυμηθούμε λίγο τους πιο παλιούς που ανακύκλωναν σχεδόν τα πάντα! Τα άχρηστα
ρούχα γίνονταν κουρέλια, οι άδειοι ντενεκέδες γλάστρες, τα γυάλινα βαζάκια
πλένονταν και ξαναχρησιμοποιούνταν. Θυμάμαι τον πατέρα μου που κατέβαινε στα
Γιάννινα με κάτι τσάντες μεγάλες και δεν κουβάλαγε στο χωριό χιλιάδες πλαστικές
σακούλες.
Ας
θυμηθούμε τους παλιούς που έτρωγαν κρέας αραιά, χωρίς να παραμελούν τα όσπρια,
τα χόρτα και άλλες χρήσιμες τροφές. Η υπερκατανάλωση κρέατος έφερε «τα
χοληστερίνια» που έλεγε μια γριά, έφερε την πτώση της ποιότητας, έφερε
φαινόμενα όπως των τρελών αγελάδων. Φτηνό κρέας και καλό δεν γίνεται.
Στην
παραζάλη μας έχουμε φέρει τα πάνω κάτω. Ντομάτα σαλάτα το χειμώ-να, λάχανο το
καλοκαίρι! Φυσικά για να γίνει αυτό χρειάζονται θερμοκήπια, φυτοφάρμακα και
βιασμός της φύσης, αλλά όποιος βιάζεται, κάποτε θα πάρει εκδίκηση. Αντί για
τσίπουρο και κρασί που παράγουμε άφθονα και καλής ποιότητας, πίνουμε εισαγόμενο
ουίσκι που πολλές φορές είναι και «μπόμπα».
Με αυτά και με
αυτά φτάσαμε σε μια οικονομία της τρέλας.
Εκεί που ο καπι-ταλίστας έπρεπε να επενδύσει κεφάλαια σε εργατική δύναμη
για να αποκομίσει κέρδη, τώρα μπορούσε να αποκομίσει κέρδη στροβιλίζοντας
μετοχές από το Λονδίνο στη Σιγκαπούρη και στο Τόκιο. Ένα βαρέλι πετρέλαιο τέλη
Ιουνίου κόστιζε 140$ και τέλος
Δεκεμβρίου 34$. Η αξία των αγαθών είχε
να κάνει με χρηματοοικονομικά τεχνάσματα και όχι με πραγματικές αξίες. Η Αθήνα σε
έρευνα πρωινής εφημερίδας τον Δεκέμβριο του 2008 ήταν πιο ακριβή από το Λονδίνο
και τη Ν. Υόρκη!
Ποιος όμως θα
πληρώσει αυτή την κρίση; Όπως πάντα οι φτωχοί. Μα, θα πει κάποιος και οι
πλούσιοι χάνουν κέρδη. Ναι, απλώς οι πλούσιοι θα γίνουν πιο λίγο πλούσιοι, ενώ
οι φτωχοί πάμφτωχοι. Ιδιαίτερα θα χτυπηθούν αυτοί που θα χάσουν τη δουλειά
τους. Για να μην γίνει όμως αυτό πρέπει να γυρίσουμε πίσω και στις τιμές των
αγαθών και η διαφορά να αφαιρείται από τα υπερκέρδη των πλουσίων.
Αν κανένας δεν
χάσει τη δουλειά του, που το εύχομαι ολόψυχα, πρέπει αυτή η κρίση να αποτελέσει
την ευκαιρία για να δούμε τα πράγματα κάπως διαφορετικά. Για να προοδεύσουμε
πρέπει σε κάποια πράγματα “να γυρίσουμε πίσω”.
Είναι ανάγκη πλέον να δημιουργηθεί ένας νέος κόσμος με λογική κατανάλωση,
ελάχιστο δανεισμό, πραγματικά μεγέθη, μια κοινωνία των πολιτών περισσότερο
δίκαιη, πιο λογική και ευτυχισμένη. Είναι ανάγκη να βλέπουμε στο μέλλον και
αυτό θα γίνει αν ακούμε τους νέους οι οποίοι έχουν πολύ μέλλον, ενώ οι
ηλικιωμένοι που αποφασίζουν για το μέλλον, έχουν πολύ παρελθόν. Είναι ανάγκη οι
κυβερνώντες να ακούσουν τους ψιθύρους των νέων και να καταλάβουν τις ανάγκες
τους, γιατί αν δεν τους ακούνε τότε οι νέοι θα αναγκαστούν να ουρλιάξουν, να
σπάσουν, να κάψουν. Και μην ξεχνάτε οι νέοι ποτέ δεν καίνε δάση, δεν βρωμίζουν
τη θάλασσα, δεν μολύνουν τον αέρα. Αυτές είναι δουλειές των γραβατοφόρων!!
